نمایش مستند « سه تار شکسته» در خانه هنرمندان ایران
موسیقی ایرانی به عنوان شاخه یی ارجمند و سرسبز از فرهنگ و هنر دیرمان ایران زمین، در درازنای تاریخِ حضور و حیات خود، فراز و فرودهای بسیاری را شاهد بوده است. هنری که بویژه به یاری و همراهیِ سازهایی دست ساخته هنرمندان و سازسازانِ این دیار، تجلّی و اثرگذاریِ نوای روح بخش، تسکین دهنده، شور آفرین و گاه برانگیزانندة خود را به گوش هوشِ مشتاقان و مخاطبان، با فراخ دستی تمام رسانده است؛ از ابداع و تحولات بعدی سازهای «چنگ» در گذشته های دور تا تغییرات «کمانچه» از جمله در برداشتنِ صفحه پشت کاسه آن برای صدادهی بیشتر.
در این میان، حدیث سازِ « سه تار» که بیشتر به دلیل صدای دلنشین و اثرگذار آن « ساز دل» لقب گرفته است از یک سو و تکامل سیم ها و کیفیت صدادهی آن با رخداد و اتفاقی شگفت، اندوه بار و تآمل برانگیزِ مرتبط با زندگی عارفانه و هنرمندانه « مشتاق علیشاه » در آمیخته است؛ موضوعی که جان مایه فیلم مستند « سه تار شکسته » با پژوهش و به تهیه کنندگی و کارگردانی « محمدرضا خسروی فر» را رقم زده است.
ایشان (کارگردان اثر) در توضیح مستند مورد اشاره نوشته است: «میرزا محمد تربتی، معروف به مشتاق علیشاه متولد شهر اصفهان و بزرگ شده در شهر کرمان، از چهره های سرشناس عرفان و هنر کشورمان به شمار می رود. مشتاق علیشاه یکی از استادان برجسته نوازندگی سه تار در زمان خود – حدود ۲۳۰ سال پیش – بود. او با توجه به تبحری که در علم موسیقی و نواختن ساز سه تار داشت، برای رفع ایرادی اساسی که در صدادهی این ساز دریافته بود، سیم چهارمی را به آن اضافه کرد که به سیم «مشتاق » معروف شد اما تفکرات صوفیانه و عرفانیِ وی و خواندن قرآن به همراه نواختن سه تار باعث شد تا با تحریک فردی به نام ملا عبدالله، مشتاق با زبان روزه، پس از خواندن نماز صبح و به هنگام خروج از مسجد جامع کرمان توسط مردم عوام زده و فریب خورده سنگسار شود. این اتفاق، در اواخر دوران حکومت زندیه ( لطفعلی خان ) و در تاریخ ۲۷ ماه مبارک رمضان در سال ۱۲۰۶ هجری قمری برابر با روز شنبه ۳۰ اردیبهشت سال ۱۱۷۱ هجری شمسی به همراه درویش جعفر از مریدانش که به حمایت از او پرداخته بود، به شهادت رسیدند. اکنون در میدان مشتاقیه شهر کرمان، آرامگاه وی در زیر گنبدی فیروزه یی، زیارتگاه همه آزاد اندیشان، حاجت مندان و اهل عرفان شده است.»
شایان یادآوری است مستند مزبور در ساعت ۱۸ روز سه شنبه ۱۰ دی ماه با حضور سید علی گلاب زاده – مدیر مرکز کرمان شناسی-، استاد محمدرضا اصلانی، استاد کیوان ساکت، پیمان شوقی منتقد سینما، محمدرضا خسروی فر – کارگردان اثر- و شماری از هنرمندان و دوسنداران موسیقی در تالار استاد شهناز خانه هنرمندان ایران به نمایش و نقد و بررسی در می آید و ورود برای همگان آزاد است.