درگفتگو با علیرضا حسینی، عضو هيات رئيسه خانه سينما:
هنرمندان سینما بیمه بیکاری ندارند/ در حال حاضر درصد کمی از سینماگران شرایط اقتصادی خوبی دارند/ همچنان به دنبال حل ممنوع الخروجی و ممنوع الکاری هنرمندان هستیم / مستندسازانجسورند امامظلوم واقع شده اند/امیدوارم مستندنگاری از پروژه های ملی به بهترین نحو عملیاتی شود.

علیرضا حسینی در حال حاضر عضو هيات رئيسه خانه سينما است و نایب رییس فعلی انجمن تهیه کنندگان سینمای مستند. حسینی در مجال این گفتگو از دغدغه هایش برای سینماگران و خانه سینما ، فعاليت هایش در كميته ي حقوقي و قضايي هنرمندان، فعاليت هاي صنفي و مستندهایی که در دست تولید دارد گفته است. در ادامه گفتگو با او را می خوانید.

فعاليت هاي شما در حوزه ي سينما بیشتر شامل ساخت مستندهای پرتره از مفاخر فرهنگی و هنری است، اگر موافق هستيد اول از فعالیتهای صنفی و از تولید مستندهایتان بشنويم؟
در بیست سال گذشته که عضو انجمن صنفی هستم این چندمین بار است که توفیق دارم تا در هیئت مدیره در خدمت همنصنفان باشم. البته از سالها قبل در آیفیک و اتحادیه شرکتهای فیلمسازی نیز فعال بوده ام. طی یکدهه گذشته گذشته چندین فیلم مستند پرتره در دست تهیه داشته ام واکتون مشغول مراحل پس تولید دو فیلم هستم که در چند سال گذشته ساخته ام. تا ۳ سال پیش برای تلویزیون مستند های پرتره استادان و مفاخر فرهنگی و هنری معاصر ایران را می ساختم ولی در سالهای اخیر با تلویزیون همکاری ندارم.

کارهای مستند نسبت به کارهای سینمایی وقت و انرژی بیشتری می طلبد؟
فیلم سازی کارسختی است. چون کاری جمعی است و هماهنگ بودن بین عوامل کار از شکل گیری ایده و نگارش طرح و فیلمنامه و رایزنی برای جذب سرمایه تا پیش تولید و اتمام تولید و پخش داخلی و خارجی اهمیت زیادی دارد و تجربه زیادی میخواهد . تهیه کننده باید از صفر تا صد پای کار باشد. کار مستند چون زمان بَراست سختی بیشتری دارد. ممکن است چهار یا پنج سال یا گاهی بیشتر پروژه مستندطول بکشد و به لحاظ تامین منابع مالی معمولا باتوجه به میزان تورم اقتصادی افسارگسیخته در کشور مستندسازی مقرون به صرفه نیست. تغییر مدیریتها و سیاست گذاریها هم مزید علت است. اینها ایرادها و مشکلات تولید فیلم مستند است. چندین فیلم و سریال داستانی هم کار کرده ام و آن هم مسائل خودش را دارد. در مجموع عرض میکنم چه فیلم مستند وچه درفیلم و سریال داستانی پروژه هایی که پژوهش خوبی داشته باشند جذابیت بیشتری برای من دارند. کارهایی که محتوای آنها پیشرو و جریان ساز باشد واز واقعیت جامعه دور نباشد، آموزنده باشد و گامی به جلو در جهت آگاهی بخشی به جامعه داشته باشد این فیلمها کارهای سختی هستند ولی با ارزشند. حتی کارهای طنز اگر به سمت هجو نرود سختی های خودش را دارد.
مخاطب فیلم مستند معمولا گزیده پسند است واگر فیلمی حامی مالی نداشته باشد حاصل کار به لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه نیست و تهیه کننده به اجبار به سمت جذب اسپانسر و تولید کارهای با مخاطب عام میرود . سینمای مستند و مستندسازان معمولا مظلوم واقع می شوند و این واقعیتی است که نمی شود انکار کرد.

از فعالیت های صنفی تان می گویید؟
همواره روحیه کار صنفی داشته ام و با توجه به پیشنهاد هییت مدیره انجمن تهیه کنندگان سینمای مستند و رای نمایندگان صنوف سینمایی ازدو سال قبل در هیئت رئیسه خانه سینما در خدمت همه اعضای خانه سینما هستم. خانه سینما یا جامعه اصناف سینمای ایران ۳۲ صنف وهشت هزار عضو دارد، فرقی نمی کند از کدام صنف انتخاب شوی، باید برای همه ۳۲ صنف و ۸ هزار نفری که عضو هستند فعالیت کنی و کار سخت تر و پیچیده ترازحضور در یک صنف است. در دو سال گذشته التهاباتی در کشور بود و به جای برگزاری جلسه دو هفته یا یک ماه یکبار هفته ای سه تا چهار روز در کنار سایر اعضای هیات رییسه و مدیر عامل و بازرس وهمکاران به طور کامل درگیرکارهای صنفی در خانه سینما بوده ایم، حتی در منزل و روزهای تعطیل مشغول کار های صنفی هستیم. این به خاطر شرایط خاصی بود که در کشور پیش آمد. مسئولیتی که به عنوان نماینده خانه سینما در کمیته حمایت حقوقی و قضایی از هنرمندان سینما داشتم فعالیت و حضورم را چند برابرکرد. در کنار آن در دو سال گذشته بازرس شورای عالی خانه هنرمندان نیز هستم و دو هفته یکبار جلسه برقرار است و افتخار حضور در کنار اعضای شورای عالی خانه هنرمندان را دارم. ۱۲ صنف هنری در آنجا حضور دارند. نمایندگانی از رشته های مختلف هنرهای تجسمی، معماری، موسیقی، سینما، تاتر و شعر و ادبیات حضور دارند و بنده هم افتخار دارم در خدمتشان باشم، و در شرایط حاضر از مشکلات هنرمندان و صنوف هنری اطلاع دارم. بنابراین
امیدوارم شخصیتی وزیر فرهنگ شود که بتواند شرایط بهتری برای هنرمندان و فرهنگ و هنر کشور ایجادکند.

از طرح مستندنگاری از پروژه های ملی می گویید؟
در دولت دوازدهم طرح مستندنگاری از پروژه های ملی با همت انجمن تهیه کنندگان مستند ودر کنار کارگردانان مستند در دولت و سپس درمعاونت سینمایی تصویب شد و الزام مستندنگاری از پروژه های ملی الزامی شد. امیدواریم تکلیفی که دولت برعهده وزارتخانه ها و سازمان ها گذاشته است تا از طرح های ملی مستندنگاری کنند به بهترین نحو عملیاتی شود. طبق مصوبه فوق، باید تهیه کنندگان و کارگردانان سینمای مستند که عضو این دو صنف هستند، مستندسازی از پروژه های ملی را انجام دهند تا پروژه ها به نتیجه برسند. این فرایند برای کشور بسیار مفید است ومیتواند انتقال تجربه کند همچنین وضعیت درآمد و معیشت مستندسازان را نیز بهبودبخشد.حدود ۶۰۰ نفر تهیه کننده ومستندساز در خانه سینما داریم والبته چندهزار طرح ملی بزرگ در جریان است که اگر همه دوستان مستندساز مشغول کار شوند باز آنقدرکار زیاد است که هر تهیه کننده و کارگردان چند کار در دست تولید خواهد داشت تا این پروژه ها به نتیجه برسند. متاسفانه بودجه ها در این زمینه صرف نشده به جز موارد جزئی و خیلی از همکاران ما مشکل اشتغال و معیشتی دارند. طرح مستندنگاری مصوب دولت است و باید کار انجام شود زیرا تکلیف مشخص است . انتظار داریم در این دوره کار محقق شود. دردولت سیزدهم نیز کارهایی صورت گرفت ، آقای خزاعی و آقای حمیدی مقدم گام های اولیه را برداشته اند، این کاری است که فکر می کنم برای تهیه کنندگان و کارگردانان مستند مهم است و اتفاق خوبی خواهد بود که طرح های ملی و بزرگ در کشور مستندنگاری شوند و بعدا تجربه ها به دولت های بعد منتقل شود تا هم ضرر و زیان کارها کم شود و هم بهره وری بالا برود و برای مردم و کشور مفید خواهد بود.

روند انتخاب مستندسازان و کار در این طرح به چه شکل است؟
روند کار اینطور است که انجمن تهیه کنندگان سینمای مستند و انجمن کارگردانان سینمای مستند اسامی همه اعضای خودشان را به سازمان سینمایی اعلام کرده است و سازمان سینمایی باید روی سایت در اختیار وزارت خانه ها بگذارد و آنها مشخصات این اعضا را بررسی می کنند تا کار خود را به شخصی که رزومه بهتری دارد و مناسب است بسپارند. البته اعضا باید رزومه خوب و حرفه ای داشته باشند تا کارفرما بتواند بر اساس آن کارسپاری کند، زیرا هر عضوی که رزومه حرفه ای تری داشته باشد در الویت خواهد بود . گاهی اوقات دوستان فیلمهای خوبی ساخته اند اما رزومه کاری شان را به نمایش نگذاشته اندو در معرفی خود و کارهایشان کوتاهی می کنند و این باعث می شود در انتخاب ها دیده نشوند. در واقع محتویات حرفه ای هریک از اعضا در سایت معرف وضعیت کاری اوست و این مسئولیت شخصی هر عضو است.
بهتر است اعضای انجمن تهیه کنندگان سینمای مستند و کارگردانان مستند در سایت انجمن های خود و صفحات مجازی شغلی وحرفه ای خود، رزومه حرفه ای خویش را بارگذاری کنند تا کارفرما بتواند وارد سایت شود و فیلمساز مورد نظرش را انتخاب کند. برای شروع سایت انجمن بهترین گزینه برای بارگذاری رزومه توسط خود اعضا است.

در دو سال گذشته در كميته ي حقوقي و قضايي هنرمندان براي بهبود وضعيت هنرمندان فعالیت هایی داشته ايد، از اين اتفاقات بفرماييد؟
از شهریور ۱۴۰۱ با شروع التهاب ها و با شروع دوره جدید هیئت رییسه خانه سینما کمیته حمایت حقوقی و قضایی از سینماگران و هنرمندان تشکیل شد و تاامروز حدود ۲۵۰ سینماگر و هنرمند ازصنوف دیگر موردرحمایت قرار گرفته اند. بنا به دلایل مختلف پرونده ها و احکام حقوقی و قضایی زیادی داشته ایم. می شود گفت بیشتر آنها با تلاش ها و همکاری هایی که بین خانه سینما، خانه موسیقی، خانه هنرمندان، سازمان سینمایی، وزارت ارشاد، مرکز حل اختلاف قوه قضاییه، دادستانی ،نهادهای امنیتی و دادگاه انقلاب و شعبه های قضایی وجود داشته است وبا کمک تیمی متشکل از مشاوران و وکلای حقوقی خبره بطور کاملا رایگان و افتخاری و با همت وحضور و وساطت ده ها هنرمند سرشناس سینما، اکثر پرونده ها مختومه شده است. البته پرونده های ممنوع الخروجی و ممنوع الکاری و چند پرونده قضایی دیگر برای برخی از هنرمندان و سینماگران وجود دارد که درصدد هستیم به زودی مخدومه شوند. در تلاش هستیم آقای نوید میهن دوست هنرمند عزیز و نویسنده و کارگردان نیز که متاسفانه یک سال است در زندان اوین هستند آزاد شوند. میهن دوست تنها کسی از سینماگران است که در زندان است و هر روز پیگیر آزادی ایشان هستیم و اخبار خوبی شنیده ایم.امیدواریم که پرونده های قضایی باقی مانده مختومه شوند و به زودی شاهد باشیم که هنرمندی در ارتباط باالتهابات اجتماعی سالهای اخیر مشکلی نداشته باشد .

به عنوان يكي از اعضاي فعال صنفی در انجمن صنفي تهيه كنندگان مستند و خانه ي سينما از دغدغه هایتان براي سينماي مستند بفرماييد؟
دغدغه من اکنون برای همه هنرمندان و سینماگران است. برقراری بیمه بیکاری و بازنشستگی مناسب برای سینماگران که بعد از ۳۰ سال کار در آستانه بازنشستگی هستند و متاسفانه بعد از بازنشستگی حقوق کمی خواهند داشت از دغدغه هایی است که هیات رییسه خانه سینما به جد پیگیر آن است. امیدواریم که سریع تر این مشکلات حل شود و شرایط بهتری برای میزان حقوق بازنشستگی و بیمه بیکاری همکاران در همه صنوف سینمایی فراهم شود. بحث دیگر بحث معافیت های مالیاتی است که تلاش داریم فعالیت های فرهنگی و هنری معاف شوند. درکشورهای زیادی برای کارهای فرهنگی هنری امتیاز و سوبسید ویژه ای قائل می شوند. درایران هم امتیاز معافیت مالیاتی برای کارهای فرهنگی و هنری برقرار بود که مدتی است نصف و نیمه اجرا میشود. بیمه بیکاری هم بسیار مهم است. هنرمندان و سینماگران بیمه بیکاری ندارند درحالی که چند ماه در سال بیکار هسنتدو بسیاری ازایشان مشکل مسکن نیز دارند. سازمان سینمایی در این چندسال فعالیتهایی کرده است که امیدواریم در دولت چهاردهم به نتیجه مطلوب برسد زیرا جزو دغدغه های اصلی سینماگران و هییت رییسه است. اینها بخشی از دغدغدهایی است که در هیات رییسه داریم و پیگیر حل آنها هستیم.
برگزاری جشن سینما و جشن مستقل سینمای مستند به خاطر شرایطی که وجود داشته است و مدتی است به خاطر کرونا و مشکلاتی که برای مردم و سینماگران در جریان التهابات اجتماعی بوجود آمده است به تعویق افتاده است و همچنین مسائل و کمبود بودجه و شرایط سخت معیشتی همکاران در حال حاضر از مشکلات جدی در عدم برگزاری مراسم جشن سالیانه سینمااست . برگزاری مراسم سالیانه صنفی حق سینماگران است و داشتن شرایط مناسب کاری و زندگی مناسب ازحقوق اولیه آنهاست.
بازنگری برای حذف پروانه ساخت وتسهیل درصدور پروانه نمایش و رفع موانع تولید و اکران از دیگر دغدغه های جامعه اصناف سینمای ایران است. امیدواریم با درایت جمعی این مشکلات به حداقل برسد و رفع شود تا همکاران برای تولید و اکران وپخش بین المللی دچار مشکل نباشند و سینماگرانی که به خارج از کشور رفته اند بتوانند به کشورشان باز گردند.
همچنین اصلاح و به روز شدن اساسنامه خانه سینما با توجه به تحولات و تغییرات در روند تولید و نمایش آثار سینمایی و شتاب این تغییرات در جهان اهمیت زیادی دارد و لزوم تشکیل آکادمی سینما از ضروریات حال حاضر سینما است.
هنرمندان سینما نشان داده اند همیشه دغدغه رفع مشکلات اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی و آموزشی کشور را دارند و حضور فعال و تاثیر گذاری در جامعه دارند بنابراین ناعادلانه است که وضعیت اقتصادی و شرایط کاری سینماگران نامناسب باشد. بهبود وضعیت حقوق معنوی و شرایط کاری هنرمندان می تواند در خلق آثار هنری و فرهنگی مناسب، تاثیر مثبت داشته باشد و شان هنرمندان نیز حفظ شود.